Co? Dze? Czedë? [9.12-15.12.2024]

Je kròtkò òd roczëznë 20-lecô ùchwôleniô ùstawù z 6 stëcznika 2005 r. ò nôrodnëch i etnicznëch miészëznach a regionalnym jãzëkù. Z ti leżnoscë Wëdzél Midzënôrodnëch Stosënków Ùniwersytetu w Biôłimstokù przërëchtowôł w dniach 9-10 gòdnika nôùkową kònferencjã pòd titlã „Mniejszości narodowe, etniczne i językowe w Polsce na tle europejskim”. W òbrëmim wëdarzeniô mdą kôrbiónczi a wëstąpienia przedstôwców nôùkowëch strzodowiszczów, reprezentantów nôrodnëch i etnicznëch miészëznów a téż jiniszch zarôczonëch gòscy. Wëstrzód nich mdą lëdze zrzeszony z kaszëbską spòlëzną: Łukôsz Grzãdzëcczi, Artur Jabłońsczi, Tomôsz Wicherkewicz.

Kònferencjã dô òbzerac darmôk na karnôlu YouTube:

Pierszi dzéń: https://www.youtube.com/live/eeXYyZdcNPg?si=sn5EeqAI30MVlAmJ

Drëdżi dzéń: https://www.youtube.com/live/-pPAo8lFvbE?si=QVD94K-pj3lvKpzl

Kòżdi, chto bez spiéw bë chcôł bëc krodzy historie ti zemie, je sertno rôczony przez Akademiã Głosów Tradicje a Towarzëstwò Lubòtników Gdinie do ùdzélu w mùzycznëch warkòwniach, jaczé mdą przërëchtowóné 10 gòdnika ò szósti pò pôłnim kòl. sz. Władisława IV 51 w Gdinie. Białczi z karna AGT òpòwiedzą ò tradicjach, òbrządkach i symbòlice zatacony w stôrëch frantówkach.

Wicy na: https://fb.me/e/5FTGxPPJ4

Mùzeùm Stutthof w Sztutowie rôczi na promòcjã nônowszi ksączi pòd titlã „Była raz królewna mała. Bajka kaszubska ze Stutthofu”, jakô mdze 10 gòdnika ò piąti pò pôłnim w Mùzeùm Kaszëbskò-Pòmòrsczi Pismieniznë i Mùzyczi we Wejrowie. Òb czas zéńdzeniô bãdze wëkłôd Agnészczi Kłis [pòl. Kłys] i Bògùsława Tartakowsczégò ò kawlach nielatnëch w lôgrze Stutthof. Wëdarzeniu mdze towarzëc prezentacjô apartnëch òbiektów z mùzealny kòlekcje. Na placu mòże kùpic téż nã pùblikacjã.

„Bajka kaszubska ze Stutthofu” to òsoblëwô òpòwiésc na spòdlim anonimòwëch pamiãtników, jacze bëłë òdkrëté kròtkò òd dôwnégò lôgru. Przenosy naju w swiat za drótama, fùl metafòrów, jaczé próbùją òpisac lôgrową jawernotã.

Redakcjô „Zawsze Pomorze”, Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié, Kaszëbsczé Mùzeùm miona Frãcëszka Trédra w Kartuzach a Samòrządzëna Pòmòrsczégò Wòjewództwa rôczą 10 gòdnika ò szósti pò pôłnim na ùroczësti finał trzecy edicje kònkùrsu „Tatczëzna”. Kònkùrs, jaczi sczerowóny je do dzecy a młodzëznë ze spòdlecznëch i wëżispòdlecznëch szkòłów, mô za cél pòdskôcanié regionalny swiądë, pòpùlarizacjã wiédzë ò historie, kùlturze, tradicje Kaszëb, a téż nawòdzy do mëszleniô ò przińdnoce Môłi Tatczëznë.

Wspòminkòwò mdze 11 gòdnika w Kartuzach, dze w Kaszëbsczim Dwòrze kòl sz. Gduńsczi 15 mdze leżnosc przëbaczëc dwie nadzwëkòwò wôżné dlô kartësczi kùlturë persónë – załóżcã Karna Piesnie i Tuńca „Kaszëbë” Martã Bistroń a wielelatnégò czerownika ti grëpë Frãcëszka Kwidzyńsczégò. Pòtkanié, jaczé mdze miec swój zôczątk ò pół òsmi pò pôłnim, pòprowadzy bëlny drëch karna – Macéj Ùrban. Gòscã wëdarzeniô mdze direktórka Kaszëbsczégò Mùzeùm w Kartuzach Barbara Kąkòl, a w jegò òbrëmim bãdze téż leżnosc òbezdrzec film pòd titlã „Jadą Gwiżdże”.

Wicy na: https://fb.me/e/228FsKuzr

Dodóm Ùphagena we Gduńskù (sz. Dłëgô 12) mdze placã, gdze pòtkają sã bëlny badérowie, żebë pòspólno pòkôrbic na témã doswiôdczeniów pògrańczô. W diskùsje wezną ùdzél: prof. Miłosława Bòrzëszkòwskô-Szewczik, dr Magdaléna Lemańczik, prof. Miloš Řezník a prof. Józef Bòrzëszkòwsczi. Kôrbiónkã, jaką mòże òbzerac téż w Internece 12 gòdnika òd piąti pò pôłnim, pòprowadzy prof. Cezari Òbracht-Prondzyńsczi.

Przed nama wiôldżi finał jednégò z nôwôżniészich kaszëbsczich kònkùrsów – „Méster Bëlnégò Czëtaniô”, jaczi bãdze 13 gòdnika òd gòdz. 9 do pôłnia w Mùzeùm Kaszëbskò-Pòmòrsczi Pismieniznë i Mùzyczi we Wejrowie. To tuwò nôlepszi kònkùrsowi bëtnicë, co przeszlë szkòłowé, gminné a pòwiatowé etapë, zaprezentëją swòje czëtincowé spòsobnoscë przed òbsãdzëcelama, jaczi wëbierzą dobiwców latosy edicje rozegracje.

Pò kaszëbskù w stolëcë Pòlsczi? Tegò jesz nie grelë! 13 gòdnika we Wiôldzim Teatrze – Nôrodny Òperze we Warszawie mdze premiera mùzyczny òpòwiescë „Wòlô Bòskô” w reżiserie Jarosława Kiliana. W ti kaszëbsczi historie je Jasz i Hanuszka. Młodi przëtrôfkã spòtikają sã nad strëmieniã i dorazu sã w se zakòchùją. Równak na jich stegnie stôwô wòla Bòskô, chtërna zmùsziwô dzéwczã do zdënkù z jinym. Czë mùlkòwie mdą w sztãdze bez sebie żëc? Më bë nie pòznelë historie ti pôrë, czejbë nié zestôwk piesniów „Wòlô Bòskô” na baritón i klawir ùtwórstwa Łukasza Gòdilë. Melodie i tekstë tradicyjnëch kaszëbsczich piesni, na spòdlim jaczich pòwstôł nen dokôz, wëbrół Damión Wilma.

Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié je patronã wëdarzeniô.

Chto jinteresëje sã kaszëbską lëteraturą, nen ni mòże nie przińc na zéńdzenié z dr. Grégòrã Schramką. Mdze kôrbiónka ò jegò nônowszi pùblikacje, jakô pòwsta na spòdlim doktoratu, pòd titlã „Procëm Smãtkòwi. Współczesna literatura kaszubska w latach 1981-2015". Pòtkanië mdze 13 gòdnika ò szósti pò pôłnim w Centrum Kùlturë i Biblioteczi miona Jana Karnowsczégò w Brusach (sz. Banowô 18).

Kaszëbskò-Pòmòrsczé Zrzeszenié i Regionalny Dramaticzny Teater z Lëzëna rôczą na wëdarzenie pòd titlã „Teatr w krajobrazie kulturowym Luzina i Kaszub (1934-2024)”, jaczé mdze 13 gòdnika ò szósti pò pôłnim w zalë „Polskie Niebo” we Gduńskù (sz. Aùgùstińsczégò 1).

Òb czas rozeracje mdze leżnosc fejrowaniô 90-lecô lëzëńsczi teatralny rësznotë a 40-lecô Regionalnégò Dramaticznégò Teatru z Lëzëna. Czekô na naju wiele rozegracjów w òbrëmim tegò wëdarzeniô:

- Widzawiszcze „Jo” na spòdlim dokazu Rómana Drzéżdzona w reżiserie Marie Krosnicczi

- Wrãczenié ùczestnieniów „Gloria Artis” Marie Krosnicczi i „Zasłużony dla kultury polskiej” Mieczësławòwi Bistroniowi ë Téfilowi Sërocczémù

- krótkô historiô teatralny rësznotë w Lëzënie (1934-2024)

- wrãczenié gratulacjów dlô nôleżników lëzëńsczégò karna z leżnoscë 40-lecô dzejaniô

- wëstôwk ò lëzëńsczim pògrańczim

Òddzél Etnografie Nôrodnégò Mùzeùm we Gduńskù rôczi na wernisaż wëstôwkù pòd titlã „Chełmowskiego wszechświat wyobrażony”, jaczi mdze 13 gòdnika ò szósti pò pôłnim w sedzbie òrganizatora przë sz. Cystersów 19.

Wëstôwk je rôczbą do dalszégò òdkriwaniô wielestarnégò ùtwórstwa Józwë Chełmòwsczégò.

Wëstôwk mòże òbzerac do 30 séwnika 2025 rokù. Mdze mù towarzëc zbiérainé dëtków dlô Fùndacje miona Józefa i Jadwidżi Chełmòwsczich.

Wicy na: https://fb.me/e/23nUlJi7C

Kaszëbsczé Mùzeùm w Kartuzach rôczi na wernisaż dokazów Justinë Pająk-Gąsczi pòd titlã „Sacrum – zwykli ludzie, niezwykli święci”, chtëren mdze 14 gòdnika ò drëdżi do pôłnia w sedzbie mùzeùm kòl sz. Kòscersczi 1. Techniczné wëkònanié dokazów nawlékô do kaszëbsczégò wësziwkù z òrnatu zrobionégò bez żukòwsczé norbertanczi.

W niedzelã 15 gòdnika ò szósti pò pôłnim w kòscele pw. sw. Kazmierza w Kartuzach mdze czwiôrtô edicjô rozegracje „Cassubia Sacra”. Òb czas latoségò kòncertu ùczëjemë premierowé wëkònanié dokazu Maceja Zakrzewsczégò „Kaszubskie Magnificat”, do słów ze Swiãtëch Pismionów w przełożënkù ò. Adama Sykòrë z hebrajsczégò na kaszëbsczi jãzëk.